Η Οσφυαλγία (πόνος στη μέση) είναι ο πιο συνήθης λόγος που οι άνθρωποι πάνε στον ιατρό και απουσιάζουν από την εργασία τους. Επίσης, είναι μια από τις βασικότερες αιτίες λειτουργικής ανικανότητας στον κόσμο. Ευτυχώς, μπορούμε να πάρουμε μέτρα πρόληψης ή θεραπείας για τα περισσότερα επεισόδια στη μέση. Αν η πρόληψη αποτύχει, απλή θεραπεία στο σπίτι και σωστή μηχανική του σώματος συνήθως θα θεραπεύσουν την μέση σε μερικές εβδομάδες και θα την καταστήσουν λειτουργική. Το χειρουργείο σπάνια απαιτείται.

Το 50-80% του πληθυσμού των ενηλίκων θα βιώσουν οσφυαλγία σε κάποιο χρονικό διάστημα της ζωής τους. Το 40% του γενικού πληθυσμού έχουν οσφυαλγία κάθε ένα έτος και με βάση τα επιδημιολογικά δεδομένα προκύπτει ότι η οσφυαλγία είναι κάτι φυσιολογικό.

Αίτια

Η ιστική προέλευση της οσφυαλγίας είναι τις περισσότερες φορές άγνωστη γι αυτό και χαρακτηρίζεται ως μη-ειδική οσφυαλγία (Non-Specific Low Back Pain). Τα αίτια που μπορούν να προκαλέσουν οσφυαλγία είναι κατά βάση μηχανικά και συσχετίζονται με τις φορτίσεις που ασκούμε σε καθημερινή βάση στο σώμα μας. Η καθιστική ζωή, η μειωμένη φυσική δραστηριότητα, επαναλαμβανόμενη άρση βάρους ή απότομη κίνηση , λάθη στην αθλητική προπόνηση είναι μερικοί από τους λόγους που μπορούν να προκαλέσουν οσφυαλγία. Ποιοτικές ιστικές μελέτες έχουν δείξει πως η ανατομική δομή που προσβάλλεται συχνότερα και μπορεί να προκαλέσει οσφυαλγία είναι ο μεσοσπονδύλιος δίσκος. Οι μεσοσπονδύλιοι δίσκοι δρουν σαν μαξιλάρια μεταξύ των σπονδύλων στην σπονδυλική στήλη. Το υλικό μέσα τους μπορεί να προβάλει σε τέτοιο βαθμό ώστε να αρχίζει να πιέζει μια νευρική ρίζα. Ωστόσο μπορεί να έχει γίνει αυτό και να μην έχετε κανένα σύμπτωμα στη μέση.

Η Οστεοαρθρίτιδα μπορεί να επηρεάσει επίσης την μέση. Σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να οδηγήσει σε σπονδυλικές στενώσεις (στενώσεις γύρω από τον νωτιαίο κανάλι).

Η οστεοπόρωση επίσης μπορεί να προκαλέσει οσφυαλγία. Τα οστά όντας εύθραυστα, λόγω απώλειας οστικής πυκνότητας, μπορούν να υποστούν συμπιεστικά κατάγματα στους σπονδύλους και ως εκ τούτου να προκληθούν σημαντικοί πόνοι στη μέση ή/και στον θώρακα.

Τα συμπτώματα της οσφυαλγίας μπορούν να προκληθούν και από ποικίλες άλλες παθολογίες που αφορούν, ρευματικές παθήσεις (αυτοάνοσα), παθολογίες των σπλάγχνων, αγγειακές παθολογίες, μεταβολικά νοσήματα ή άλλες σοβαρές σπονδυλικές παθολογίες (π.χ. κακοήθεια, μολύνσεις-λοιμώξεις κ.α.)

Προδιαθεσικοί παράγοντες

Οποιοσδήποτε μπορεί να εμφανίσει πόνο στην μέση, ακόμα και παιδιά και έφηβοι. Ο πόνος στη μέση αυξάνεται με:

  • την κακή καθιστή θέση
  • την συχνότητα του σκυψίματος
  • την ηλικία. Είναι πιο σύνηθες όσο μεγαλώνουμε ειδικά μετά τα 30-40.
  • την παχυσαρκία
  • τον τρόπο ζωής (απουσία άσκησης)
  • την ασθένεια (αρθρίτιδα, καρκίνος)
  • την άρση μεγάλου φορτίου ή τις συχνές άρσεις φορτίων.
  • την δόνηση όλου του σώματος (όπως στην οδήγηση)
  • το σκύψιμο ή τη στροφή για μεγάλο χρονικό διάστημα ή συχνά κατά τη διάρκεια της ημέρας
  • Ψυχοκοινωνικούς παράγοντες, οι οποίοι παίζουν ρόλο στην ανάπτυξη χρόνιου πόνου και ανικανότητας. Άνθρωποι με κατάθλιψη ή στρες έχουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης πόνου στη μέση.
  • την Κληρονομικότητα
  • Περιβαλλοντολογικοί λόγοι
  • Κάπνισμα.Το κάπνισμα καθυστερεί την ίαση. Επίσης, η ροή του αίματος στην οσφύ μειώνεται, το οποίο μπορεί να περιορίσει το σώμα να στείλει αρκετές θρεπτικές ουσίες.

Συμπτώματα

Πόνος των μυών γύρω από τη μέση
• αιχμηρός ή οξύς πόνος
• Πόνος που αντανακλάται στο μηρό ή/ και το πόδι (π.χ μούδιασμα – μηρμύγκιασμα ή τοπικός πόνος στο πόδι).
• πόνος που χειροτερεύει όταν σκύβετε, σηκώνετε βάρος, είστε όρθιοι, καθιστοί ή περπατάτε.
• Πόνος που συνήθως καλυτερεύει με την κατάκλιση

Διάγνωση

Η διάγνωση της οσφυαλγίας μπορεί να γίνει μέσω της έγκυρης και αξιόπιστης εξέτασης Μηχανικής Διάγνωσης & Θεραπείας (ΜΔΘ). Ο κλινικός λαμβάνει λεπτομερές ιστορικό, όπου καταγράφονται αναλυτικές πληροφορίες σχετικά με τη διαχείριση της καθημερινότητας (προφίλ του ασθενούς), τις λειτουργικές ανικανότητες λόγω του πόνου, λεπτομέρειες σχετικά με τη φύση και την εξέλιξη του πόνου/επεισοδίου, τις δραστηριότητες που επιδεινώνουν/βελτιώνουν τα συμπτώματα, το προηγούμενο ιστορικό και την κατάσταση της υγείας του, την πιθανή φαρμακευτική αγωγή που ακολουθεί και τις εξετάσεις απεικονιστικές/εργαστηριακές που διαθέτει ο ασθενής.
Η φυσική εξέταση που ακολουθεί περιλαμβάνει την παρατήρηση της καθιστής και όρθιας στάσης, τη νευρολογική εξέταση, την απώλεια κίνησης που εμφανίζει κατά την εξέταση και τη συμπεριφορά των συμπτωμάτων, κάτω από προσδιορισμένες κινητικές δοκιμασίες (επαναλαμβανόμενες κινήσεις ή παρατεταμένες θέσεις).
Στόχος είναι ο συσχετισμός των παραπάνω πληροφοριών με τα ευρήματα (απεικονιστικά-κλινικά) ώστε να προσδιοριστεί η ταύτιση της κλινικής εικόνας με τα απεικονιστικά ευρήματα.
 
Απεικονιστικές Εξετάσεις
Μόνο στις σοβαρές σπονδυλικές παθολογίες όπως (πχ σε περιπτώσεις καρκίνου, καταγμάτων, μολύνσεων κλπ) έχει βρεθεί ότι οι απεικονιστικές μέθοδοι, όπως η ακτινογραφία, η μαγνητική τομογραφία, η αξονική τομογραφία, το σπινθηρογράφημα και το ηλεκτρομυογράφημα έχουν υψηλή εγκυρότητα. Τις περισσότερες φορές ο πόνος στη μέση είναι μηχανικής αιτιολογίας και συνήθως είναι αδύνατο να συσχετιστεί με τα απεικονιστικά ευρήματα. Κατά συνέπεια, η χειρουργική επέμβαση πρέπει να είναι πάντοτε η τελευταία επιλογή και εφόσον η συντηρητική θεραπεία έχει εξαντληθεί. Η Μηχανική Διάγνωση και Θεραπεία (ΜΔΘ), παγκοσμίως αναγνωρισμένη ως η κορυφαία θεραπεία για τις παθήσεις της οσφύος, του αυχένα και των περιφερειακών αρθρώσεων, δίνει λύση στην έγκαιρη διάγνωση, πρόγνωση και θεραπεία της οσφυαλγίας.
 

Θεραπεία

Οι αρχές θεραπείας θα εφαρμοστούν με βάση τα ευρήματα της κλινικής εξέτασης ΜΔΘ, οι οδηγίες θα είναι εξατομικευμένες και  θα έχουν στόχο στις γρήγορες και παραμένουσες βελτιώσεις, τόσο στη συμπτωματική, όσο και λειτουργική εικόνα του ασθενούς.
Ο κλινικός θα προσδιορίσει ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα θεραπευτικών ασκήσεων, βασισμένο στις ανάγκες της παθολογίας και τις ικανότητες του ασθενούς. Οι θεραπευτικές ασκήσεις ΜΔΘ συνιστούν συγκεκριμένες, εύκολες και στοχευμένες ασκήσεις με δεδομένη συχνότητα και αριθμό επαναλήψεων μέσα στην ημέρα, ώστε με ελάχιστο χρόνο (2 λεπτά τη φορά), ο ασθενής να βελτιώνει διαρκώς και σταθερά την κλινική του εικόνα. Ομοίως οι οδηγίες θα περιλαμβάνουν σαφείς πληροφορίες για αποφυγή εξατομικευμένων προδιαθεσικών ή προκλητικών παραγόντων.
Βασικός στόχος είναι η αντιμετώπιση του αίτιου και όχι μόνο των συμπτωμάτων. Η εκπαίδευση για αυτοθεραπεία είναι επίσης διαρκής στόχος της ΜΔΘ, κάνοντας τον ασθενή διαχρονικά ανεξάρτητο και ικανό για σωστή διαχείριση της καθημερινότητας στο διηνεκές. Τέλος, η πρόληψη υποτροπών και η αποφυγή επιβαρυντικών παραγόντων συνιστούν τα μέγιστα στην αντιμετώπιση της χρονιότητας, που αποτελεί σημαντικότατο επιβαρυντικό παράγοντα.