H τενοντοπάθεια αχίλλειου τένοντα γνωστή και ως τενοντίτιδα αχιλλείου είναι ένα σύνδρομο υπέρχρησης του αχίλλειου, του τένοντα που ενώνει τους μύες της γάμπας με την πτέρνα. Ο τένοντας αυτός έχει χρήση όταν περπατάμε , τρέχουμε κάνουμε άλματα η σηκωνόμαστε στα δάκτυλα. Η τενοντοπάθεια αχιλλείου προσβάλει κατά κύριο λόγο τους δρομείς που ξαφνικά αύξησαν την ένταση ή τη διάρκεια της προπόνησης αλλά μπορεί να εμφανίζεται συχνά σε άτομα μέσης ηλικίας που παίζουν αθλήματα όπως η αντισφαίρηση (τέννις) ή καλαθοσφαίρηση (μπάσκετ) περιστασιακά (πχ μόνο τα σαββατοκύριακα.). Οι περισσότερες περιπτώσεις τενοντοπάθειας αχιλλείου μπορούν να θεραπευτούν με σχετικά απλό τρόπο, στο σπίτι με τις υποδείξεις του κλινικού. Στρατηγικές αυτοθεραπείας είναι συνήθως απαραίτητες έτσι ώστε να αποτραπούν υποτροπές. Πιο σοβαρές περιπτώσεις τενοντοπάθειας αχίλλειου, οι οποίες δεν αντιμετωπίζονται αποτελεσματικά μπορεί να οδηγήσουν και σε ρήξη αχίλλειου τένοντα.

Αίτια

  • Φυσική δραστηριότητα. Οι μηχανικές φορτίσεις που ασκούνται στον τένοντα παίζουν ένα καθοριστικό ρόλο για την εξέλιξη της παθολογίας του τένοντα. Το τρέξιμο και τα άλματα είναι τα πιο συνηθισμένα αίτια στην τενοντοπάθεια αχίλλειου. Απότομη αύξηση στην ένταση ή στη συχνότητα ασχολείται κάποιος με την δραστηριότητα προσθέτει επίσης φορτίσεις στον τένοντα, όπως επίσης και η αλλαγή αθλητικών υποδημάτων ή της επιφάνειας προπόνησης.
  • Χρόνια ασθένεια. Κάποιες ασθένειες διαταράσσουν την κυκλοφορία του αίματος στις αρθρώσεις, καθιστώντας πιο ευάλωτες τις δομές τους. Για παράδειγμα, νεφρική ανεπάρκεια, αυτοάνοσες νόσοι όπως ο ερυθηματώδης λύκος, η ρευματοειδής αρθρίτιδα και μεταβολικές ασθένειες όπως ο διαβήτης.
  • Περιστασιακή άθληση (π.χ μόνο τα σαββατοκύριακα).
  • Απότομες αλλαγές στην προπόνηση. Σε άτομα που ξαφνικά αύξησαν την ένταση ή τη διάρκεια της προπόνησης.
  • Επιστροφή σε καθημερινές ή αθλητικές δραστηριότητες μετά από μεγάλα χρονικά διαστήματα αποφόρτισης (π.χ. μετά από χειρουργείο ή μετά από έναν τραυματισμό όπου το άτομο έμεινε στο κρεβάτι για αρκετές ημέρες)
  • Ηλικία. Άτομα μεγαλύτερης ηλικίας είναι πιο επιρρεπή στις εκφυλιστικές παθολογίες του αχίλλειου τένοντα.

Συμπτώματα

  • Πρωινή δυσκαμψία ή/και πόνος που υποχωρεί κατά τη διάρκεια της ημέρας με ήπια δραστηριότητα ή πόνος στα πρώτα βήματα, μετά από παρατεταμένο κάθισμα.
  • Ήπιος πόνος στο πίσω μέρος του ποδιού ή από πάνω από την πτέρνα μετά από κάποια αθλητική δραστηριότητα (π.χ τρέξιμο) ενώ έντονος πόνος μπορεί να υπάρξει μετά από τρέξιμο αυξημένο σε ένταση και σε διάρκεια καθώς μπορεί να υπάρξει και μετά από ανάβαση σκάλας
  • Τις περισσότερες φορές είναι οξύς, εντοπισμένος και διακοπτόμενος (κάθε φορά που φορτίζεται ο τένοντας), ενώ τα πρωινά ο πόνος είναι αρκετά ενοχλητικός. Πολύ συχνά ο πόνος βελτιώνεται με τη δραστηριότητα, αλλά μετά το πέρας της άσκησης ή το επόμενο πρωινό ο πόνος είναι χειρότερος.
  • Πολλές φορές ο επηρεασμένος τένοντας είναι πρησμένος, ερυθρότερος και η ψηλάφηση είναι επώδυνη.

 

Παράγοντες κινδύνου

  • Συνθήκες προπόνησης. Τρέξιμο με φθαρμένα παπούτσια ή σε διαφορετική επιφάνεια (όπως πχ τρέξιμο στην άμμο) ή σε ανάβαση αυξάνουν τον κίνδυνο για τενοντοπάθεια αχίλλειου.
  • Απότομη επιστροφή σε καθημερινές ή αθλητικές δραστηριότητες μετά από τραυματισμό ή χειρουργείο.
  • Φύλο. Είναι πιο συχνή στους άνδρες
  • Ηλικία. Είναι πιο συχνή σε άτομα μεγαλύτερης ηλικίας.

Φυσικά προβλήματα

  • Η πλατυποδία προκαλεί μεγαλύτερη τάση στον τένοντα
  • Παχυσαρκία

Προβλήματα υγείας

  • Ασθενείς με διαβήτη, ψωρίαση ή υψηλή αρτηριακή πίεση έχουν μεγαλύτερο ρίσκο να πάθουν τενοντοπάθεια.
  • Φάρμακα. Κάποια φάρμακα συνδέονται με την τενοντοπάθεια.
 

Επιπλοκές

Αν αγνοήσετε τον πόνο και τα σημάδια που σας δίνει το σώμα σας τότε μπορεί να προκληθεί μεγαλύτερη βλάβη στον τένοντα. Πόνος στο γόνατο και μειωμένη λειτουργικότητα μπορεί να επιμείνει αν δεν ασχοληθείτε με το πρόβλημα, και μπορεί να εξελιχθεί σε πιο σοβαρή τενοντοπάθεια.
 
 

Διάγνωση

Στη διάγνωση της τενοντοπάθειας αχίλλειου θα παίξει σημαντικό ρόλο ο προσδιορισμός του μηχανικού παράγοντα που καθορίζει την εικόνα, την παθολογία και εν τέλει την επιλογή της θεραπείας του εκάστοτε ασθενούς.

Συχνά προκύπτει η ανάγκη να διαφοροδιαγνωστεί η πραγματική αιτία των συμπτωμάτων και να διαχωριστεί αυτή καθεαυτή η παθολογία του τένοντα από μία παθολογία της ποδοκνημικής άρθρωσης ή της σπονδυλικής στήλης, που μπορεί αρκετά συχνά να προκαλούν συμπτώματα στη γάμπα ή στο πέλμα. Τα απεικονιστικά ευρήματα του υπέρηχου ή της μαγνητικής τομογραφίας (MRI) στερούνται διαγνωστικής εγκυρότητας, τις περισσότερες φορές και δεν μπορούν να κατευθύνουν τον κλινικό συλλογισμό, καθώς μπορεί να εμφανίζονται και σε ασυμπτωματικά άτομα, σε ένα μεγάλο ποσοστό.

Η κλινική διάγνωση της τενοντοπάθειας αχίλλειου μπορεί να γίνει μέσω της έγκυρης και αξιόπιστης εξέτασης Μηχανικής Διάγνωσης & Θεραπείας (ΜΔΘ) της ποδοκνημικής.
Ο κλινικός λαμβάνει λεπτομερές ιστορικό, όπου καταγράφονται αναλυτικές πληροφορίες σχετικά με τη διαχείριση της καθημερινότητας (προφίλ του ασθενούς), τις λειτουργικές ανικανότητες λόγω του πόνου, λεπτομέρειες σχετικά με τη φύση και την εξέλιξη του πόνου/επεισοδίου, τις δραστηριότητες που επιδεινώνουν/βελτιώνουν τα συμπτώματα, το προηγούμενο ιστορικό και την κατάσταση της υγείας του, την πιθανή φαρμακευτική αγωγή που ακολουθεί και τις εξετάσεις απεικονιστικές/εργαστηριακές που διαθέτει ο ασθενής.
Η φυσική εξέταση που ακολουθεί περιλαμβάνει την επισκόπηση της άρθρωσης (θερμότητα,οίδημα,ερυθρότητα,ευαισθησία), την απώλεια κίνησης στις ενεργητικές και παθητικές κινήσεις και τη συμπεριφορά των συμπτωμάτων, κάτω από προσδιορισμένες κινητικές δοκιμασίες (επαναλαμβανόμενες κινήσεις ή παρατεταμένες θέσεις ενεργητικά ή παθητικά/ με ή χωρίς αντίσταση). Ο κλινικός θα μπορέσει να καθορίσει και να επιβεβαιώσει την διάγνωση της τενοντοπάθειας κλινικά από την πρώτη κιόλας μέρα.
 

Θεραπεία

Οι αρχές θεραπείας θα εφαρμοστούν με βάση τα ευρήματα της κλινικής εξέτασης και διαφορικής διάγνωσης ΜΔΘ. Οι οδηγίες θα είναι εξατομικευμένες και  θα έχουν στόχο στις γρήγορες και παραμένουσες βελτιώσεις, τόσο στη συμπτωματική, κινητική, όσο και λειτουργική εικόνα του ασθενούς. Με βάση πρόσφατες κλινικές μελέτες φάνηκε πως στις περισσότερες περιπτώσεις τενοντοπάθειας ένα εξατομικευμένο προοδευτικό πρόγραμμα θεραπευτικών ασκήσεων είναι αποτελεσματικότερο βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα από οποιαδήποτε άλλη παρέμβαση που μπορεί να περιλαμβάνει φάρμακα, ενέσεις, κρουστικό υπέρηχο, χειρουργείο κ.α.
Ο κλινικός θα προσδιορίσει ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα θεραπευτικών ασκήσεων, βασισμένο στις ανάγκες της παθολογίας και τις ικανότητες του ασθενούς. Οι θεραπευτικές ασκήσεις ΜΔΘ συνιστούν συγκεκριμένες, εύκολες και στοχευμένες ασκήσεις με δεδομένη συχνότητα και αριθμό επαναλήψεων μέσα στην ημέρα, ώστε με ελάχιστο χρόνο (2 λεπτά τη φορά), ο ασθενής να βελτιώνει διαρκώς και σταθερά την κλινική του εικόνα.
Ομοίως οι οδηγίες θα περιλαμβάνουν σαφείς πληροφορίες για αποφυγή εξατομικευμένων προδιαθεσικών ή προκλητικών παραγόντων.
Βασικός στόχος είναι η αντιμετώπιση του αίτιου και όχι μόνο των συμπτωμάτων. Η εκπαίδευση για αυτοθεραπεία είναι επίσης διαρκής στόχος της ΜΔΘ, κάνοντας τον ασθενή διαχρονικά ανεξάρτητο και ικανό για σωστή διαχείριση της καθημερινότητας στο διηνεκές. Τέλος, η πρόληψη υποτροπών και η αποφυγή επιβαρυντικών παραγόντων συνιστούν τα μέγιστα στην αντιμετώπιση της χρονιότητας, που αποτελεί σημαντικότατο επιβαρυντικό παράγοντα.