Πρόκειται για μια επώδυνη κατάσταση όπου αναπτύσσεται φλεγμονή στους ορογόνους θύλακες. Οι ορογόνοι θύλακες είναι μικροί σάκοι που περιέχουν ένα ζελατινώδες υγρό και οι οποίοι βοηθούν στη λίπανση και απορρόφηση των κραδασμών στα σημεία πίεσης ανάμεσα στα οστά, μύες και τένοντες. Επιπλέον διευκολύνουν την κίνηση μειώνοντας τις τριβές. Το ανθρώπινο σώμα περιέχει πάνω από 150 θύλακες. Οι θύλακες λειτουργούν σαν μαξιλάρια ανάμεσα στα οστά και τους μαλακούς ιστούς. Η καταπόνηση μιας άρθρωσης πέραν των φυσιολογικών ορίων μπορεί να οδηγήσει σε φλεγμονή του ορογόνου θύλακα. Τα πιο συνηθισμένα σημεία όπου αναπτύσσεται η ορογονοθυλακίτιδα είναι στην άρθρωση του ώμου, του αγκώνα, του ισχίου, του γόνατος και της ποδοκνημικής άρθρωσης. Επαγγέλματα και αθλήματα που απαιτούν επαναλαμβανόμενες κινήσεις/φορτίσεις των αρθρώσεων για παρατεταμένα χρονικά διαστήματα αυξάνουν την πιθανότητα εμφάνισης θυλακίτιδας.

Αίτια

Οι πιο συχνές αιτίες πρόκλησης θυλακίτιδας είναι οι επαναλαμβανόμενες κινήσεις/φορτίσεις των αρθρώσεων ή και παρατεταμένες θέσεις που ασκούν άμεση πίεση στον θύλακα (π.χ. παρατεταμένο γονάτισμα με άμεση πίεση στον προεπιγονατιδικό ορογόνο θύλακα). Λιγότερο συχνά προκαλείται από αιφνίδιο τραυματισμό/άμεση πλήξη.

Παράγοντες κινδύνου εμφάνισης της θυλακίτιδας είναι:

  • Είδος επαγγέλματος όπως υδραυλικοί, οικοδόμοι, ανθρακωρύχοι, νοικοκυρές κ.α.
  • Συγκεκριμένα αθλήματα όπως τένις, γκολφ, σφαιροβολία, ακοντισμός
  • Ηλικία
  • Κακή στάση σώματος
  • Παθολογικές καταστάσεις όπως ρευματοειδής αρθρίτιδα, ψωρίαση, θυρεοειδοπάθειες κ.α.
 

Συμπτώματα

Η θυλακίτιδα εκδηλώνεται με:
  • Πόνο γύρω από την άρθρωση και ο οποίος επιδεινώνεται με τις κινήσεις ή την πίεση
  • Δυσκαμψία και δυσκολία στην κίνηση της άρθρωσης
  • Οίδημα και ερυθρότητα του δέρματος
  • Τοπική αύξηση της θερμοκρασίας
  • Η έναρξη των συμπτωμάτων μπορεί να συνοδεύεται και με μειωμένη λειτουργικότητα
  • Πυρετός
  • Ώμος.Στην ωμική ζώνη η θυλακίτιδα του υπακρωμιακού θυλάκου εμφανίζεται με πόνο/ευαισθησία στην ψηλάφηση της υπακρωμιακής περιοχής. Ο πόνος μπορεί να ακτινοβολεί στον βραχίονα και να επιδεινώνεται με κινήσεις απαγωγής του ώμου.
  • Αγκώνας. Η θυλακίτιδα του ωλεκράνου εκδηλώνεται με επώδυνη διόγκωση της οπίσθιας επιφάνειας του αγκώνα. Η διόγκωση δυσχεραίνει τις κινήσεις του αγκώνα και ειδικά την κάμψη.
  • Ισχίο. Η συμπτωματολογία της θυλακίτιδας του τροχαντήριου θυλάκου του ισχίου (τροχαντηρίτιδα) τυπικά περιλαμβάνει πόνο στην εξωτερική επιφάνεια της άρθρωσης του ισχίου ο οποίος μπορεί να αντανακλά στον μηρό ή και τα ισχιακά κυρτώματα, να συνοδεύεται με πόνο στην πλάγια κατάκλιση της πάσχουσας πλευράς, πόνο και ευαισθησία στην ψηλάφηση και πίεση πάνω στον μείζων τροχαντήρα και  πόνο που χειροτερεύει με δραστηριότητες όπως ανεβοκατέβασμα σκάλας ή άρση από βαθύ κάθισμα.
  • Γόνατο. Όταν φλεγμαίνει ο θύλακας της άρθρωσης του γόνατος (προεπιγονατιδικός θύλακας) τότε παράγεται μεγαλύτερη ποσότητα υγρού με αποτέλεσμα να προκύπτει οίδημα στην πρόσθια επιφάνεια του γόνατος και πίεση στους παρακείμενους ιστούς. Πόνος μπορεί να εμφανίζεται κατά την κίνηση ή την άσκηση που συνήθως ελαττώνεται τη νύχτα. Ευαισθησία και αλλαγή θερμοκρασίας του δέρματος στην ψηλάφηση είναι παρόντα.
  • Άκρος Πόδας. Η ορογονοθυλακίτιδα πτέρνας, η φλεγμονή δηλαδή του θύλακα μεταξύ πτέρνας και κατάφυσης του αχίλλειου τένοντα στην πέρνα προκαλεί έντονο άλγος και οίδημα στην οπίσθια επιφάνεια της πτέρνας που δυσκολεύει τον ασθενή στην υπόδηση, έχει ευαισθησία στην ψηλάφηση και πόνο στην πίεση, ερυθρότητα και τοπική αύξηση θερμοκρασίας. Δραστηριότητες και σωματική άσκηση χειροτερεύουν τα συμπτώματα.

Διάγνωση

Η διάγνωση τίθεται με τον κλινικό έλεγχο ενώ ο απεικονιστικός έλεγχος συνεπικουρεί. Παρόλα αυτά η εγκυρότητα και η αξιοπιστία μιας τέτοιας διάγνωσης είναι φτωχή καθώς τα κλινικά κριτήρια είναι διφορούμενα και ασαφή. Ένα μεγάλο ποσοστό ασθενών με διεγνωσμένη ορογονοθυλακίτιδα, αποδείχτηκε τελικά να μην οφείλεται σε φλεγμονώδη αντίδραση του θύλακου αλλά σε μηχανικά σύνδρομα.

Σημαντικό ρόλο στην θεραπεία θα παίξει  ο προσδιορισμός του μηχανικού παράγοντα που καθορίζει την εικόνα, την παθολογία και εν τέλει την επιλογή της θεραπείας του εκάστοτε ασθενούς.

Συχνά προκύπτει η ανάγκη να διαφοροδιαγνωστεί η πραγματική αιτία των συμπτωμάτων και να διαχωριστεί αυτή καθεαυτή η παθολογία του θύλακου από μία παθολογία της περιφερειακής  άρθρωσης ή της σπονδυλικής στήλης.

Η κλινική διάγνωση της ορογονοθυλακίτιδας μπορεί να γίνει μέσω της έγκυρης και αξιόπιστης εξέτασης Μηχανικής Διάγνωσης & Θεραπείας (ΜΔΘ) της προσβεβλημένης άρθρωσης.
Ο κλινικός λαμβάνει λεπτομερές ιστορικό, όπου καταγράφονται αναλυτικές πληροφορίες σχετικά με τη διαχείριση της καθημερινότητας (προφίλ του ασθενούς), τις λειτουργικές ανικανότητες λόγω του πόνου, λεπτομέρειες σχετικά με τη φύση και την εξέλιξη του πόνου/επεισοδίου, τις δραστηριότητες που επιδεινώνουν/βελτιώνουν τα συμπτώματα, το προηγούμενο ιστορικό και την κατάσταση της υγείας του, την πιθανή φαρμακευτική αγωγή που ακολουθεί και τις εξετάσεις απεικονιστικές/εργαστηριακές που διαθέτει ο ασθενής.
Η φυσική εξέταση που ακολουθεί περιλαμβάνει την επισκόπηση της άρθρωσης (θερμότητα,οίδημα,ερυθρότητα,ευαισθησία), την απώλεια κίνησης στις ενεργητικές και παθητικές κινήσεις και τη συμπεριφορά των συμπτωμάτων, κάτω από προσδιορισμένες κινητικές δοκιμασίες (επαναλαμβανόμενες κινήσεις ή παρατεταμένες θέσεις ενεργητικά ή παθητικά/ με ή χωρίς αντίσταση).
 

Θεραπεία

Οι αρχές θεραπείας θα εφαρμοστούν με βάση τα ευρήματα της κλινικής εξέτασης και διαφορικής διάγνωσης ΜΔΘ. Οι οδηγίες θα είναι εξατομικευμένες και  θα έχουν στόχο στις γρήγορες και παραμένουσες βελτιώσεις, τόσο στη συμπτωματική, κινητική, όσο και λειτουργική εικόνα του ασθενούς.
Ο κλινικός θα προσδιορίσει ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα θεραπευτικών ασκήσεων, βασισμένο στις ανάγκες της παθολογίας και τις ικανότητες του ασθενούς. Οι θεραπευτικές ασκήσεις ΜΔΘ συνιστούν συγκεκριμένες, εύκολες και στοχευμένες ασκήσεις με δεδομένη συχνότητα και αριθμό επαναλήψεων μέσα στην ημέρα, ώστε με ελάχιστο χρόνο (2 λεπτά τη φορά), ο ασθενής να βελτιώνει διαρκώς και σταθερά την κλινική του εικόνα.
Ομοίως οι οδηγίες θα περιλαμβάνουν σαφείς πληροφορίες για αποφυγή εξατομικευμένων προδιαθεσικών ή προκλητικών παραγόντων.
Βασικός στόχος είναι η αντιμετώπιση του αίτιου και όχι μόνο των συμπτωμάτων. Η εκπαίδευση για αυτοθεραπεία είναι επίσης διαρκής στόχος της ΜΔΘ, κάνοντας τον ασθενή διαχρονικά ανεξάρτητο και ικανό για σωστή διαχείριση της καθημερινότητας στο διηνεκές. Τέλος, η πρόληψη υποτροπών και η αποφυγή επιβαρυντικών παραγόντων συνιστούν τα μέγιστα στην αντιμετώπιση της χρονιότητας, που αποτελεί σημαντικότατο επιβαρυντικό παράγοντα.