Με τον όρο αυχενική σπονδύλωση περιγράφεται η εκφυλιστικού τύπου αλλοίωση της αυχενικής μοίρας της σπονδυλικής στήλης. Είναι μια κατάσταση εκφυλισμού των μεσοσπονδύλιων δίσκων, υπερτροφία των συνδέσμων και των αρθρώσεων. Πρόκειται ουσιαστικά για οστεοαρθρίτιδα των αρθρώσεων της αυχενικής μοίρας της σπονδυλικής στήλης. Η εκφυλιστική διαδικασία έχει ως αποτέλεσμα τον περιορισμό του χώρου που βρίσκονται τα νευρικά στοιχεία (νωτιαίος μυελός και νευρικές ρίζες). Παρουσιάζεται μετά την μέση ηλικία, συνήθως μετά τα 60 έτη, και προσβάλλει εξίσου και τα δυο φύλα.
Το παθολογικό υπόστρωμα της αυχενικής σπονδύλωσης είναι ο εκφυλισμός όλων των ανατομικών δομών της αυχενικής μοίρας της σπονδυλικής στήλης συμπεριλαμβανομένων του μεσοσπονδυλίου δίσκου (δισκοπάθεια, δισκοκήλη), του σώματος των σπονδύλων, των αρθρικών αποφύσεων και των συνδέσμων. Οι σπονδυλικές αλλαγές κατά την εκφυλιστική πορεία αφορούν αρχικά τους συνδέσμους και τις οστικές δομές και δευτερογενώς τις νευρικές οδούς προκαλώντας στένωση του σπονδυλικού σωλήνα και των μεσοσπονδύλιων τρημάτων με αποτέλεσμα την πίεση του νωτιαίου μυελού και των εξερχόμενων νευρικών ριζών.
Ως παράγοντες κινδύνου ανάπτυξης αυχενικής σπονδύλωσης είναι:
- Φορτίσεις της καθημερινότητας (χρόνος καθίσματος, χρήση υπολογιστή, tablet, smartphone)
- Είδος επαγγέλματος
- Τραυματισμοί του αυχένα
- Ηλικία
- Γενετικοί παράγοντες/Κληρονομικότητα
- Ορμονικοί παράγοντες/ αυτοάνοσα νοσήματα
- Κάπνισμα
Η αυχενική σπονδύλωση στα αρχικά της στάδια είναι ασυμπτωματική ή αν υφίστανται τυχόν συμπτώματα αυτά είναι σε ήπια μορφή και ακολουθούνται από περιόδους σταθεροποίησης. Κατά την εξέλιξη της αυχενικής σπονδύλωσης μπορεί να εμφανιστούν διάφορα συμπτώματα τα οποία εξαρτώνται από τη βαρύτητα της εικόνας, όπως:
- Αυχεναλγία
- Κεφαλαλγία
- Δυσκαμψία αυχένα
- Πόνος ακτινοβολούμενος στα άνω άκρα μέχρι και την άκρα χείρα
- Νευρολογικές διαταραχές με μούδιασμα/μυρμήγκιασμα, απώλεια αντανακλαστικών, πόνος και αδυναμία άνω ή και κάτω άκρων
- Αδυναμία εκτέλεσης λεπτών κινήσεων των χεριών, π.χ. κούμπωμα ενός κουμπιού.
Αν η κατάσταση εξελιχθεί μπορούν να εμφανιστούν και συμπτώματα πίεσης του νωτιαίου μυελού(αυχενική μυελοπάθεια) τα οποία εμφανίζονται ως:
- Διαταραχή βάδισης
- Αστάθεια/Έλλειψη συντονισμού
- Σε προχωρημένες καταστάσεις δυσκολία στην ούρηση και αφόδευση
Διάγνωση
Η διάγνωση της αυχενικής σπονδύλωσης τίθεται πρωτίστως μέσω της λήψης ιστορικού και της φυσικής εξέτασης. Ο απεικονιστικός έλεγχος δεν σχετίζεται πάντα με την συμπτωματολογία του ασθενούς. Μπορεί να υπάρχουν απεικονιστικά ευρήματα αλλά το άτομο να είναι ασυμπτωματικό. Η μηχανική διάγνωση από την άλλη μέσω της ενδελεχούς λήψης του ιστορικού και της λεπτομερούς φυσικής εξέτασης Μηχανικής Διάγνωσης & Θεραπείας (ΜΔΘ) θα καθορίσει αν τα συμπτώματα είναι μηχανικής αιτιολογίας ή όχι.
Ο κλινικός λαμβάνει λεπτομερές ιστορικό, όπου καταγράφονται αναλυτικές πληροφορίες σχετικά με τη διαχείριση της καθημερινότητας (προφίλ του ασθενούς), τις λειτουργικές ανικανότητες λόγω του πόνου, λεπτομέρειες σχετικά με τη φύση και την εξέλιξη του πόνου/επεισοδίου, τις δραστηριότητες που επιδεινώνουν/βελτιώνουν τα συμπτώματα, το προηγούμενο ιστορικό και την κατάσταση της υγείας του, την πιθανή φαρμακευτική αγωγή που ακολουθεί και τις εξετάσεις απεικονιστικές/εργαστηριακές που διαθέτει ο ασθενής.
Η φυσική εξέταση που ακολουθεί περιλαμβάνει την παρατήρηση της καθιστής και όρθιας στάσης, τη νευρολογική εξέταση, την απώλεια κίνησης που εμφανίζει κατά την εξέταση και τη συμπεριφορά των συμπτωμάτων, κάτω από προσδιορισμένες κινητικές δοκιμασίες (επαναλαμβανόμενες κινήσεις ή παρατεταμένες θέσεις).
Στόχος είναι ο συσχετισμός των παραπάνω πληροφοριών με τα ευρήματα (απεικονιστικά-κλινικά) ώστε να προσδιοριστεί η ταύτιση της κλινικής εικόνας με τα απεικονιστικά ευρήματα.
Η διάγνωση της αυχενικής σπονδύλωσης με βάση τις αρχές της ΜΔΘ θα θέσει με αξιοπιστία την προγνωστική πορεία του ασθενή.
Οι αρχές θεραπείας θα εφαρμοστούν με βάση τα ευρήματα της κλινικής εξέτασης ΜΔΘ, οι οδηγίες θα είναι εξατομικευμένες και θα έχουν στόχο στις γρήγορες και παραμένουσες βελτιώσεις, τόσο στη συμπτωματική, όσο και λειτουργική εικόνα του ασθενούς.
Τις περισσότερες φορές, παρατηρούνται βελτιώσεις στα συμπτώματα του ατόμου από την πρώτη κιόλας συνεδρία. Ο κλινικός θα προσδιορίσει ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα θεραπευτικών ασκήσεων, βασισμένο στις ανάγκες της παθολογίας και τις ικανότητες του ασθενούς. Οι θεραπευτικές ασκήσεις ΜΔΘ συνιστούν συγκεκριμένες, εύκολες και στοχευμένες ασκήσεις με δεδομένη συχνότητα και αριθμό επαναλήψεων μέσα στην ημέρα, ώστε με ελάχιστο χρόνο (2 λεπτά τη φορά), ο ασθενής να βελτιώνει διαρκώς και σταθερά, την κλινική του εικόνα. Ομοίως οι οδηγίες θα περιλαμβάνουν σαφείς πληροφορίες για αποφυγή εξατομικευμένων προδιαθεσικών ή προκλητικών παραγόντων. Η διόρθωση και υιοθέτηση σωστής καθιστής στάσης είναι ζωτικής σημασίας για την αποκατάσταση και στοιχείο εκπαίδευσης του ασθενή για αυτοθεραπεία.
Βασικός στόχος είναι η αντιμετώπιση του αίτιου και όχι μόνο των συμπτωμάτων. Η εκπαίδευση για αυτοθεραπεία είναι επίσης διαρκής στόχος της ΜΔΘ, κάνοντας τον ασθενή διαχρονικά ανεξάρτητο και ικανό για σωστή διαχείριση της καθημερινότητας στο διηνεκές. Τέλος, η πρόληψη υποτροπών και η αποφυγή επιβαρυντικών παραγόντων συνιστούν τα μέγιστα στην αντιμετώπιση της χρονιότητας, που αποτελεί σημαντικότατο επιβαρυντικό παράγοντα.
